کولیس و انواع آن چیست؟ آموزش استفاده از کولیس ها
کولیس یکی از ابزارهای دستی مهم برای اندازه‌گیری دقیق است که در صنایع مختلف مانند تاسیسات، تراشکاری و سایر زمینه‌ها کاربرد فراوانی دارد. این ابزار به کمک شاخک‌ها و فک‌های متحرک خود، امکان اندازه‌گیری دقیق عمق، شعاع، قطر لوله‌ها، و اندازه قطعات مختلف را فراهم می‌آورد. کولیس‌ها در واقع یکی از ابزارهای استاندارد اندازه‌گیری به شمار می‌روند که استفاده از آن‌ها می‌تواند دقت بسیار بالایی را در فرآیندهای کاری تضمین کند.
در این مقاله به معرفی انواع کولیس‌ها، کاربردهای آن‌ها، و نحوه استفاده صحیح از این ابزار پرداخته می‌شود. هدف این است که با بررسی ویژگی‌ها و انواع مختلف کولیس‌ها، شما را در درک بهتر این ابزار و استفاده بهینه از آن یاری رسانیم.
کولیس چیست؟
کولیس (Caliper) ابزاری است که برای اندازه‌گیری طول، عمق و قطر اشیاء و اجسام به کار می‌رود. این ابزار معمولاً شبیه به یک خط‌کش است اما دارای شاخک‌هایی در انتهای آن است که می‌توانند در موقعیت‌های مختلف باز و بسته شوند تا اندازه‌های دقیق‌تری به دست آورند. کولیس‌ها در برخی مدل‌ها مجهز به عقربه یا صفحه نمایش دیجیتال هستند که دقت اندازه‌گیری را افزایش می‌دهند.
کولیس به طور کلی به عنوان ابزاری برای اندازه‌گیری فواصل، قطر و عمق‌ها شناخته می‌شود و در صنایع مختلفی مانند تراشکاری، مهندسی و تاسیسات کاربرد دارد. این ابزار در حقیقت یک نوع دستگاه دقیق اندازه‌گیری است که برای انجام اندازه‌گیری‌های دقیق به مهارت خاصی نیاز دارد. در بسیاری از صنایع، دقت در اندازه‌گیری اهمیت زیادی دارد و کولیس به این دلیل بسیار مورد توجه است.
تاریخچه ساخت کولیس
پیدایش کولیس به دوران پیش از مسیح برمی‌گردد. در آن زمان، کولیس‌ها به صورت ابتدایی از چوب ساخته می‌شدند و در روم باستان و یونان برای اندازه‌گیری استفاده می‌شدند. در دوران ساسانیان نیز نمونه‌های مشابهی از کولیس‌های چوبی مشاهده شده است. اما شکل مدرن کولیس‌ها در سال ۱۹۶۳ توسط پیتر ورنیر، یک مخترع فرانسوی، معرفی شد که در آن از فک‌های متحرک برای انجام اندازه‌گیری‌ها استفاده می‌شد. به احترام این مخترع، این ابزار گاهی اوقات "ورنیه" نیز نامیده می‌شود.
با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، کولیس‌ها دچار تغییراتی شدند و در سال ۱۹۱۴، یک مخترع ژاپنی به نام مویتو تویو، کولیس‌های پیشرفته‌تری طراحی کرد که قابلیت اندازه‌گیری دقیق‌تری داشتند. امروزه کولیس‌ها در انواع مختلف و با دقت‌های مختلف در دسترس هستند.
کاربرد کولیس
کولیس به عنوان یک ابزار اندازه‌گیری، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. این ابزار برای اندازه‌گیری قطعات کوچک تا بزرگ مانند لوله‌ها، مهره‌ها، قطعات فلزی و پلاستیکی، و حتی قطعات دقیق در آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها استفاده می‌شود. مهم‌ترین کاربرد کولیس‌ها در اندازه‌گیری دقیق قطر، عمق و طول اشیاء است.
به طور خاص، در مشاغلی مانند تراشکاری، مهندسی، نجاری و تاسیسات، کولیس‌ها برای اندازه‌گیری دقیق اجسام و قطعات مختلف به کار می‌روند. این ابزار به ویژه برای کارهایی که نیاز به دقت بالا دارند، مانند تعیین قطر لوله‌ها، اندازه‌گیری عمق قطعات تراشکاری یا اندازه‌گیری دقیق ابعاد اشیاء مختلف، ضروری است.
انواع کولیس
کولیس‌ها به طور کلی در سه نوع اصلی موجود هستند که هرکدام کاربرد خاص خود را دارند. این انواع شامل کولیس ساده یا ورنیه، کولیس عقربه‌ای یا ساعتی، و کولیس دیجیتال هستند. در ادامه به شرح مختصری از هرکدام پرداخته می‌شود.
کولیس ساده یا ورنیه
کولیس ساده، که معمولاً به نام کولیس ورنیه شناخته می‌شود، یکی از ابتدایی‌ترین انواع کولیس است که برای اندازه‌گیری‌های ساده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع کولیس دارای فک‌های ثابت است که برای اندازه‌گیری قطر داخلی و خارجی قطعات و همچنین عمق آن‌ها استفاده می‌شود. دقت این کولیس‌ها معمولاً تا دو صدم میلی‌متر است و در مشاغلی مانند آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های تراشکاری کاربرد دارد.
کولیس عقربه‌ای یا ساعتی
کولیس عقربه‌ای یا ساعتی، دارای صفحه‌ای است که شبیه به ساعت عمل می‌کند و با استفاده از عقربه‌ها می‌توان اندازه‌های دقیق را به دست آورد. این نوع کولیس معمولاً دقت بالاتری دارد و تا یک هزارم میلی‌متر می‌تواند اندازه‌گیری کند. این کولیس‌ها برای اندازه‌گیری دقیق‌تر در موارد خاص، مانند اندازه‌گیری ابعاد بسیار ریز، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کولیس دیجیتال
کولیس دیجیتال، که جدیدترین مدل کولیس‌ها است، دارای صفحه نمایش دیجیتال است که نتیجه اندازه‌گیری‌ها را به صورت عددی نشان می‌دهد. این نوع کولیس دقت بسیار بالایی دارد و می‌تواند مقیاس‌های مختلف مانند اینچ، متر، فوت و … را اندازه‌گیری کند. از آنجا که کولیس دیجیتال اطلاعات را به صورت دیجیتال نمایش می‌دهد، خواندن اندازه‌ها ساده‌تر و دقیق‌تر است.
برای خرید و مشاهده قیمت کولیس دیجیتال یا معمولی از بن افزار با ما تماس بگیرید.
نحوه استفاده از کولیس
استفاده صحیح از کولیس نیاز به مهارت و دقت دارد. برای اندازه‌گیری دقیق، باید اطمینان حاصل کرد که فک‌های کولیس به طور کامل به شیء مورد نظر فشار وارد می‌کنند. در کولیس‌های ساده یا ورنیه، اندازه‌گیری باید با استفاده از ورنیه و خط‌کش اصلی انجام شود و برای دقت بیشتر باید اختلاف بین مقیاس‌ها خوانده شود.
در کولیس‌های عقربه‌ای یا ساعتی، عقربه‌ها دقیقاً موقعیت اندازه‌گیری را نشان می‌دهند، در حالی که کولیس‌های دیجیتال به راحتی اندازه‌ها را به صورت عددی و با دقت بالاتر نمایش می‌دهند.
نحوه اندازه‌گیری و خواندن کولیس‌ها
استفاده صحیح از کولیس برای انجام اندازه‌گیری‌های دقیق، به دقت و مهارت نیاز دارد. کولیس‌ها به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند: کولیس‌های ساده یا ورنیه، کولیس‌های عقربه‌ای یا ساعتی، و کولیس‌های دیجیتال. هر کدام از این انواع برای اندازه‌گیری به شیوه‌ای خاص طراحی شده‌اند و باید به روش خاص خود خوانده شوند. در ادامه، نحوه اندازه‌گیری و خواندن هر نوع کولیس توضیح داده می‌شود:
۱. نحوه اندازه‌گیری با کولیس ساده (ورنیه)
کولیس ورنیه یکی از ابتدایی‌ترین انواع کولیس‌ها است که از یک خط‌کش ثابت و یک ورنیه متحرک تشکیل شده است. برای اندازه‌گیری با این نوع کولیس مراحل زیر را دنبال کنید:
- قرار دادن فک‌ها: فک‌های کولیس را به گونه‌ای باز کنید که شیء یا قطعه‌ای که قصد اندازه‌گیری آن را دارید در بین آن‌ها قرار گیرد. فک‌ها باید به دقت به سطح قطعه فشار وارد کنند.
- خواندن مقیاس اصلی: اولین عددی که باید بخوانید، مقیاس اصلی است که روی خط‌کش ثابت کولیس نمایش داده می‌شود. این عدد معمولاً به میلی‌متر یا اینچ است.
- خواندن ورنیه: سپس باید به ورنیه (قسمت متحرک کولیس) نگاه کنید. این مقیاس متحرک یک عدد دیگر را نمایش می‌دهد که دقیقاً به صورت اعشاری روی مقیاس اصلی قرار می‌گیرد.
- ترکیب مقیاس‌ها: برای به دست آوردن اندازه نهایی، عدد خوانده شده از مقیاس اصلی و عدد دقیق از ورنیه را با هم ترکیب کنید. به عنوان مثال، اگر روی خط‌کش اصلی عدد 12 میلی‌متر نشان داده شود و ورنیه عدد 0.3 میلی‌متر را نشان دهد، اندازه نهایی 12.3 میلی‌متر خواهد بود.
۲. نحوه اندازه‌گیری با کولیس عقربه‌ای (ساعتی)
کولیس عقربه‌ای مشابه ساعت عمل می‌کند و دارای صفحه‌ای با یک عقربه است که اندازه‌گیری‌ها را نشان می‌دهد. برای اندازه‌گیری با این نوع کولیس مراحل زیر را دنبال کنید:
- قرار دادن فک‌ها: همانند کولیس ورنیه، فک‌ها را به دقت روی شیء مورد نظر قرار دهید.
- خواندن مقیاس اصلی: ابتدا عددی که روی مقیاس اصلی نمایش داده می‌شود را بخوانید. این عدد معمولاً نمایانگر اندازه اصلی است که عقربه ساعت را نشان می‌دهد.
- خواندن عقربه: سپس باید به عقربه ساعت نگاه کنید. عقربه روی یک مقیاس درجه‌ای می‌چرخد و مقدار دقیق‌تر را نمایش می‌دهد. عدد نشان داده‌شده توسط عقربه را با عدد روی مقیاس اصلی ترکیب کنید.
- محاسبه اندازه نهایی: برای به دست آوردن اندازه نهایی، عدد روی مقیاس اصلی را به عدد نمایش داده‌شده توسط عقربه اضافه کنید. به طور معمول، دقت کولیس عقربه‌ای تا یک هزارم میلی‌متر است.
۳. نحوه اندازه‌گیری با کولیس دیجیتال
کولیس دیجیتال برای خواندن اندازه‌ها ساده‌ترین گزینه است زیرا اندازه‌ها به صورت خودکار و دیجیتال بر روی صفحه نمایش نمایش داده می‌شوند. برای اندازه‌گیری با کولیس دیجیتال مراحل زیر را دنبال کنید:
- قرار دادن فک‌ها: همانند کولیس‌های دیگر، فک‌ها را به دقت روی شیء مورد نظر قرار دهید.
- خواندن نمایشگر دیجیتال: پس از قرار دادن فک‌ها و اتمام اندازه‌گیری، مقدار اندازه روی صفحه دیجیتال نمایش داده می‌شود. این اندازه معمولاً به میلی‌متر، اینچ، یا دیگر مقیاس‌ها است.
- تغییر مقیاس: در بسیاری از مدل‌های کولیس دیجیتال، می‌توانید مقیاس اندازه‌گیری را تغییر دهید (از میلی‌متر به اینچ و بالعکس). برای این کار، دکمه تغییر مقیاس را فشار دهید تا اندازه‌گیری‌ها به واحد دلخواه تغییر کند.
- نتیجه نهایی: اندازه نمایش داده شده روی صفحه نمایشگر کولیس دیجیتال به طور دقیق‌ترین مقدار اندازه‌گیری است و نیازی به محاسبات اضافی نیست.
برای خرید و مشاهده قیمت دستگاه تست کشش بن افزار با ما تماس بگیرید.
نکات مهم در هنگام اندازه‌گیری و خواندن کولیس‌ها
- دقت در قرار دادن فک‌ها: اطمینان حاصل کنید که فک‌های کولیس به طور محکم و دقیق به شیء فشار وارد می‌کنند. اگر فک‌ها به درستی قرار نگیرند، اندازه‌گیری نادرست خواهد بود.
- نکات مربوط به خواندن ورنیه: در کولیس‌های ورنیه، دقت در خواندن ورنیه بسیار مهم است. باید توجه کنید که کدام خط ورنیه با خط اصلی هم‌راستا است تا اندازه دقیق به دست آید.
- تنظیم کولیس دیجیتال: در صورت استفاده از کولیس دیجیتال، همیشه قبل از اندازه‌گیری کولیس را صفر کنید تا از دقت بیشتر اطمینان حاصل کنید.
نتیجه‌گیری
کولیس‌ها ابزارهای دقیق و مفیدی برای اندازه‌گیری در صنایع مختلف هستند که می‌توانند اندازه‌های دقیق را برای انواع مختلف قطعات و اجسام به دست آورند. با توجه به نوع و دقت هر مدل، انتخاب کولیس مناسب برای هر کاربرد می‌تواند دقت و کیفیت کار را افزایش دهد. این ابزارها از گذشته تاکنون تغییرات زیادی کرده‌اند و امروزه انواع پیشرفته آن‌ها با ویژگی‌های مختلف برای کاربران موجود است.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره در مورد خرید و استفاده از کولیس‌ها، می‌توانید با همکاران ما در بن افزار تماس بگیرید. همچنین اگر سوالی دارید، می‌توانید آن را در قسمت نظرات مطرح کنید و پاسخ خود را سریعاً دریافت کنید.