گیج بلاک
گیج بلاک، که همچنین به نام‌های بلاک مرجع یا بلاک جوهانسون نیز شناخته می‌شود، ابزار دقیقی برای کالیبراسیون و اندازه‌گیری دقیق طول است. این ابزارها در صنعت مهندسی مکانیک و ماشین‌سازی به طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که اندازه‌گیری‌ها دقیق و قابل اعتماد هستند.
گیج بلوکها و کاربرد آنها در صنعت
گرچه در علم اندازه‌گیری، طول را بر حسب سرعت نور تعریف کرده و سیستم‌های اندازه‌گیری متعددی برای طول مبتنی بر طول موج یک پرتو لیزر بسیار پایدار ابداع شده است، این گیج بلوکها هستند که به عنوان استاندارد عملی طول در کالیبراسیون ابزارهای اندازه‌گیری استفاده می‌شوند و فراوانی کاربرد آنها به آسانی استفاده، پایداری ابعادی و هزینه نسبتا کم مربوط می‌شود. استفاده از گیج بلوکهای کالیبره شده به یک سازمان کمک می‌کند قابلیت ردیابی (traceability) تا سطح استانداردهای ملی و بین المللی را برقرار سازد.
از گیج بلوکها در کالیبراسیون وکنترل دوره‌ای ابزارهایی مانند میکرومتر، کولیس و ساعت اندازه‌گیری استفاده فراوانی می‌شود. استاندارد ISO 10360-2 در رابطه با تایید دقت ابعادی دستگاه‌های CMM کاملا بر استفاده از گیچ بلوکها به عنوان استاندارد ابعادی مبتنی است.
یک گیج بلوک قطعه ای مستطیلی شکل با دو وجه مقابل هم است (که سطوح اندازه‌گیری خوانده می‌شوند). این دو وجه با دقت بالایی پرداخت شده و تختی بسیار خوبی دارند. با سنگ‌زنی و لپینگ توازی بالایی میان دو سطح ایجاد شده و طول گیج بلوک به اندازه اسمی نقش شده بر آن بسیار نزدیک می‌شود. یکی از ویژگی‌های اصلی گیج بلوکها این است که با ترکیب اندازه‌های مختلف آنها می‌توان برای طولهای مختلف استانداردهای دقیقی ساخت و برای اینکار، دوگیج بلوک از روی سطوح اندازه‌گیری خود با اصطکاک به هم فشرده می‌شوند (wringing). این عمل نوعی جوش میکروسکوپی بین آنها ایجاد کرده و دو گیج بلوک را بطور موقت به هم می‌چسباند. ضخامت لایه اتصال چسبندگی میان گیج بلوکها حدود 25 نانومتر است بنابراین نیازی به لحاظ کردن آن در تلرانس ابعادی طول گیج بلوکهای ترکیبی نیست.
ویژگی‌ها و مشخصات گیج بلاک
- جنس مواد
- فولاد ضد زنگ(Stainless Steel)
- سرامیک
- کاربید تنگستن(Tungsten Carbide)
- سیلیکا
- ابعاد و دقت
- گیج بلاک‌ها در مجموعه‌هایی با اندازه‌های مختلف موجود هستند.
- دقت این بلوکها می‌تواند به 0.001 میلی‌متر (یک میکرون) برسد.
- استانداردها
- گیج بلاک‌ها بر اساس استانداردهای مختلفی مانند DIN, ISO, JIS و ASME ساخته می‌شوند.
روش استفاده از گیج بلاک
- کالیبراسیون ابزار اندازه‌گیری
- گیج بلاک‌ها برای کالیبراسیون میکرومتر، کولیس، و سایر ابزارهای اندازه‌گیری دقیق استفاده می‌شوند.
- اندازه‌گیری مستقیم
- ترکیب گیج بلاک‌ها با هم برای دستیابی به اندازه دقیق مورد نیاز و استفاده مستقیم برای اندازه‌گیری قطعات.
- بررسی تلرانس
- استفاده از گیج بلاک‌ها برای بررسی تلرانس‌های ساخت و اطمینان از دقت ابعاد قطعات تولیدی.
نحوه استفاده از گیج بلاک
- تمیزکاری
- قبل از استفاده، گیج بلاک‌ها باید به دقت تمیز شوند تا هرگونه گرد و غبار یا آلودگی از سطح آنها پاک شود.
- کالیبراسیون
- گیج بلاک‌ها بر روی ابزار اندازه‌گیری قرار می‌گیرند تا دقت ابزار بررسی و تنظیم شود.
- اندازه‌گیری ترکیبی
- گیج بلاک‌ها می‌توانند به صورت ترکیبی استفاده شوند تا اندازه‌گیری‌های دقیقی انجام شود. به این منظور، گیج بلاک‌های مختلف با اندازه‌های مناسب انتخاب و با دقت کنار هم قرار داده می‌شوند.
مزایای استفاده از گیج بلاک
- دقت بالا
- گیج بلاک‌ها دارای دقت بسیار بالایی هستند و برای کاربردهای حساس و دقیق مناسب می‌باشند.
- قابلیت تکرارپذیری
- اندازه‌گیری‌های انجام شده با گیج بلاک‌ها قابل تکرار و اعتماد هستند.
- دوام و طول عمر
- گیج بلاک‌ها از مواد با دوام ساخته می‌شوند و می‌توانند به مدت طولانی بدون کاهش دقت استفاده شوند.
نتیجه‌گیری
گیج بلاک‌ها ابزارهای حیاتی برای کالیبراسیون و اندازه‌گیری دقیق در صنایع مختلف هستند. با استفاده از این ابزارها، مهندسان و تکنسین‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که ابعاد و تلرانس‌های قطعات تولیدی دقیق و مطابق با استانداردهای مورد نیاز هستند. انتخاب گیج بلاک مناسب بر اساس نیازهای خاص هر کاربرد، به بهبود دقت و کیفیت فرآیندهای تولیدی کمک می‌کند.
گالری تصاویر گیج بلاک
